گردشگری آب و جوامع محلی

دکتر عطا حسن پور، مدرس دانشگاه و دکترای باستان شناسی در یادداشتی که در اختیار پایگاه خبری روشنا نیوز قرار داده است، گفت: آب را الفبای آبادانی گفته اند و هسته ی نخستین آفرینش،جوهره ی وجودی انسان و تشکیل دهنده ی نیم بیشتر کره زمین. آب و افزایش و آبادانی واژگان دیرپای شکل گیری هستی اند، ایرانیان باستان در این سرزمین کم آب و نیمه بیابانی همواره آب را گرامی داشته اند و ارزش قطره،قطره آن را دانسته اند. اهمیت آب در اساطیر کهن تا حدی است که ایرانیان الهه ای به نام آناهیتا برای نگهبانی اش منصور شده این اعتقاد از دوران باستان تا اسلام نیز تداوم یافت و به جایی رسید که آب را مهر حضرت فاطمه پنداشتند.در باور مردمان این سرزمین نگاه معنوی به آب جایگاه رفیعی دارد نگاهی به جشن های آب در تاریخ ایران و زمان و شیوه ی. اجرای آن پیوندی میان آب و گردشگری برقرار می سازد که گویی حلقه ی مفقودی گذشته و زمان حال است.
عموم صاحب نظران و اندیشمندان صنعت توریسم بر این باورند که گردشگری بدون آب معنی و مفهوم دیگری می یابد. اکنون اکثر کشورهایی که چرخ اقتصادشان از این طریق می چرخد،آب را سنگ بنای گردشگری قرار داده اند، از آب گرم های معدنی تا رودهای خروشان، دریاچه و تالاب، چشمه سار و آبشار، غارهای آبی و موجودات غارزی، ورزش های آبی و ماهیگیری تنها گوشه ای از مقوله آب گردشگری در صنعت توریسم است. آب بناهای کهن موجود در ایران که تنوع آن ها در لرستان بسیار چشمگیر است،توجه گردشگران زیادی را در دنیا به خود جلب کرده است.
قنات، پایاب، گاوچاه، سد یا بند، پل، کانال و تونل های آب بَر، یخچال، مهرآوه، آسیاب، حوض های دستکند و آب انبار، برخی از این نمونه هاست. این سازه های آبی تاریخی تحت عنوان گنجینه ی آب، نقش بی بدیلی در میان حادثه های تاریخی_طبیعی ایفا می کند. در بسته های گردشگری استان هایی مانند یزد، کرمان و کاشان، بازدید از این قبیل آثار در اولویت قرار دارد.
به گواه آمار، سالانه حدود ۱۲میلیارد متر مکعب آب شرب و شیرین از استان لرستان خارج می شود. در حالی که نه اجازه ی برادشت کافی از آن به کشاورزان لرستان داده می شودو نه امکان احداث برای سدهای بزرگ و نیروگاه برق آبی بر روی رودخانه های خروشان کشکان، زال و سزار وجود دارد.
آب بناهای کهن موجود در ایران که تنوع آن ها در لرستان بسیار چشمگیر است،توجه گردشگران زیادی را در دنیا به خود جلب کرده است.قنات، پایاب، گاوچاه، سد یا بند، پل، کانال و تونل های آب بَر،یخچال، مهرآوه، آسیاب، حوض های دستکند و آب انبار،برخی از این نمونه هاست. این سازه های آبی تاریخی تحت عنوان گنجینه ی آب، نقش بی بدیلی در میان حادثه های تاریخی طبیعی ایفا می کند. در بسته های گردشگری استان هایی مانند یزد،کرمان و کاشان، بازدید از این قبیل آثار در اولویت قرار دارد.
به گواه آمار،سالانه حدود ۱۲میلیارد متر مکعب آب شرب و شیرین از استان لرستان خارج می شود.در حالی که نه اجازه ی برادشت کافی از آن به کشاورزان لرستان داده می شودو نه امکان احداث برای سدهای بزرگ و نیروگاه برق آبی بر روی رودخانه های خروشان کشکان ،زال و سزار وجود دارد. بنابراین در چنین شرایطی تنها راه بهره مندی از این ثروت و فرصت جاری، گردشگری است.
خوشبختانه جریان رودخانه ها در لرستان و محل زایش سراب ها و تالاب ها با رشته کوه های در هم تنیده و جنگل های زاگرس، طبیعتی کم نظیر آفریده که دل هر بیننده ای را می رباید تنگه های شیرز،هلد ،دره خزینه کول راد، لی لی،نی گاه ،شوه خو به عنوان بسته های بی مانند گردشگری در این راستا نقش کلیدی ایفا می کنند در هیچ کجای ایران تجمع ۱۱تالاب متنوع در یک مکان وجود ندارد،کمتر نقطه ای از کشور را سراغ داریم که ده ها پدیده ژنوتوریسمی را دارا باشد یا بیش از هزار سازه آبی تاریخی در آن خودنمایی کند، اما شوربختانه با وجود برخورداری از این ظرفیت ها و استقبال پرشور گردشگران صنعت گردشگری لرستان از این حضور منتفع نمی شود و اقدامی نیز برای ساماندهی تورهای ورودی به استان و دریافت هزینه از آنان صورت نمی‌گیرد.
در بسیاری از مواقع شاهدیم که خیل گردشگر داخلی،از تنگه های زیبای لرستان بازدید می کنند اما ریالی از این سفر عابد صنعت گردشگری استان یا جوامع محلی نمی شود و برآیند این گونه سفرها،رها سازی پسماند و زباله در عرصه طبیعت و تخریب محیط زیست انسانی و جانوری منطقه است. میدانیم که امکانات دولتی محدود و جذب سرمایه گذار برای تک تک این آثار امری دشوار یا محال است و نیک تر می دانیم که وضعیت اسف‌بار بیکاری به ویژه در جوامع روستایی دردی گران است؛بنابراین در شرایط فعلی، جوامع محلی به خاطر حضور دائم و اشراف کامل به محیط پیرامون می توانند بهترین متولی و بهره بردار از بخش گردشگری آب باشد.