پژوهشگر تاریخ باستان لرستان طی یادداشتی نوشت:
چرا نام خانوادگی های مردم لرستان به “وند” ختم می شود؟
در سپیده دم تاریخ لرستان دو قوم تاریخی کاسی ها و ایلامی در این سرزمین بسر می برده اند. ایلامی ها پیشتر و بیشتر از کاسی ها وارد دایره مدنیت شدند.
به گزارش روشنا نیوز، حسین صفری، پژوهشگر تاریخ باستان طی یادداشتی نوشت: در سپیده دم تاریخ لرستان دو قوم تاریخی کاسی ها و ایلامی در این سرزمین بسر می برده اند. ایلامی ها پیشتر و بیشتر از کاسی ها وارد دایره مدنیت شدند.در اینکه لرها بازمانده اصلی ایلامی هستند جای هیچ گونه شک و شبهه نیست. علیرغم گذشت چندهزار سال از عمر دولت ایلام باستان (پنج هزار سال) هنوز که هنوز است نمودهایی بیشمار از جنبه های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی این ساکنین اولیه فلات ایران که عمده سلسله های تاریخی آن در خاک لرستان کنونی تشکیل‌شده (سلسله های تاریخی آوان اول و دوم، سیمشک اول و دوم، اپارتی) مشاهده میشود.
این مسئله نه تنها جای تعجب و شگفتی دارد، بلکه جای تعمق دارد، و میطلبد که اهل قلم این دیار موشکافانه به تجزیه و تحلیل داده های فرهنگی و اجتماعی و ….خود بپردازند، و در این رهگذر به تاریخ حقیقی خود دست یابند. یکی از این فاکتور های فرهنگی ادات واژه بست یا همان پسوند “وند” است که در کل فلات ایران فقط خاص لرستان و لرتباران است.
چرا در لرستان اسم فامیل به” وند” ختم می شود
شاید این سوال در ذهن و خاطر تک تک پژوهشگران تاریخ این دیار خطور کرده باشد که چرا در لرستان تمام فامیلی ها یا نام های خانوادگی به پسوند “وند” ختم میشود یا شده است. مهمتر اینکه شاید این سوال در ذهن و خاطر کلیه مردم ایران زمین نیز ایجاد شده باشد و چه بسا این سوال از طرف آنها از تک تک مردم لرزبان پرسیده شده است. ولی پاسخی علمی در جواب آنها ارائه نشده است.
مقال حاضر سعی در آن دارد که حتی الامکان به ریشه یابی این مسئله بپردازد. امید است که خوانندگان محترم با خواندن آن بهره ایی ناچیز برگرفته باشند و الافلا…تصدیق خواهید فرمود که این مسئله باید در چهارچوب زبانشناسی بررسی شود. اعتراف میکنم که زبان شناس نیستم ولی در گذر مطالعات تاریخی خود در این زمینه بهره ها برده ام. شاگرد آموزگار پیرتاریخم و هر آنچه دست دهد، نقل خواهم کرد(زکوه علم نشرووا)زبان‌ایلامی ها زیر مجموعه زبان کاسپی هاست.
زبان کاسپین ها یکی از بزرگترین زبان های باستانی
در مورد زبان کاسپی ها باید گفت که این زبان، بعد از گروه بزرگ زبانی غیر هندو اروپایی و غیر سامی آسیای مقدم باستان، بزرگترین خانواده زبان های باستانی است. اصطلاح زبان کاسپی کاملا قراردادی است و زبان هایی که در این خانواده جای می گیرند تاکنون به طور کامل شناسایی نشده اند. تنها بر اساس برخی اطلاعات موجود میتوانیم چنین فرض کنیم که زبان های ایلامیان، کاسیان و لولوبیان باید در این گروه زبانی قرار گیرند.
زبان ایلامی قدیمی ترین زبان مکتوب
احتمالا برخی زبان های دیگر که در نواحی جنوب مازندران رایج بوده و ما نام آنها را نمیدانیم اما از نظر نام شناسی در این نواحی تا حدودی شناخته شده اند، باید در زمره خانواده زبان های کاسپی قرار گیرند.از زبان های نام برده فوق زبان ایلامی بیش از همه شناخته شده است. زبان ایلامی یکی از قدیمترین زبان های مکتوب است که قدمت آن حتی به هزاره چهارم ق.م نیز می رسد.
نکته جالب توجه این است که قدیمی ترین اسناد مکتوب زبان ایلامی که به اصطلاح “الواح هیروگلیف گونه پروتو ایلامی” نامیده می شوند از جنوب شرقی سرزمین ماد کشف شده اند. متن این الواح‌ظاهرا با نقوش عصر نوسنگی فلات ایران مرتبط است که این گواهی است بر خاستگاه محلی خط “پروتو ایلامی”روی زبان ایلامی فراتر از وفور بحث شده است. اما اینکه مسئله زبان ایلامی تعلق و وابستگی به کدام خانواده زبانی دارد، همچنان مفتوح است. زیرا مطالعات انجام شده درباره دستور و ترکیب واژگان این زبان کافی نیست.
زبان ایلامی ریشه در زبان قفقازی دارد
بیشترین طرفداران تشابه و قرابت، ریشه این زبان را همسنگ زبان های قفقازی میدانند. اما باید گفت که هنوز هیچ حرفی از چنین قرابتی نمیتوان به میان آورد، یا دسته کم اثبات آن دشوار است که مثلا آیا زبان ایلامی از نظر ساختار صرفی ارگاتیو محسوب می شود یا نه؟ گرچه بعضی ها برای این سوال پاسخ قانع کننده دارند.
زبان ایلامی در مقایسه با زبان های هوریایی، قفقازی و برخی زبان های دیگر، اصولا تصریف ندارد. حتی اثری از پایانه های صرفی در آن دیده نمی شود، اما تعداد قابل توجهی ادات واژه بست، پیشوند و میانوندخاص یا به بیان دقیقتر، وند دارد.
زبان ایلامی زبانی پیوندی
زبان ایلامی در نوع خودش زبانی پیوندی است که بدون هر گونه عنصر تصریف، ریشه در اسامی و افعال در این زبان تغییر نمیکند. از این نظر زبان ایلامی به زبان های اورالی _ آلتایی نزدیک تر است تا به زبان های قفقازی اما تنها با یک شباهت رده شناختی نمیتوان مسئله فوق را حل کرد و البته جابجایی برخی سازه های دستوری معین با شباهت ساده رده شناختی نیز امکان پذیر نیست.
دو گروه از پژوهشگران با موفقیت تقریبا یکسان به این نتیجه رسیدندکه زبان ایلامی با زبان های قفقازی یا با زبان های اورال- آلتایی مرتبط است. برای هر دو گرایش روابط و شباهت هایی را هم در زمینه واژگان و هم در حیطه دستور زبان یافته بودند. حتی آمده است که زبان ایلامی با زبان های هوریایی و دراویدی خویشاوند است.
در وجود عنصر دراویدی در محدوده فلات ایران به خصوص ایلام هیچ تردیدی نیست. چنین پنداشته میشود که اقوام دراویدی زبان قدیمیترین ساکنان برخی از مناطق سرزمین های فوق بوده اند. خویشاوندی زبان های دراویدی با اورالی و اورالی با آلتایی نیز ظاهرا از نظر علمی مردود شمرده نشده است.بنابراین میتوان چنین نتیجه گرفت که زبان ایلامی نماینده خانواده ای از زبان های قدیمی دارای منشاء اورال _ آلتایی و قفقازی است.این نماینده بودن قواعد زبانی، زبان مردم ایلام را به یک نقطه قرابت احتمالی رسانده که پسوند “وند” محصول آن شده است.
ارسال دیدگاه