پانیک اتک؛ علل، علائم و راه درمان
حمله پانیک (panic attack) یک هجوم ناگهانی از حس ترس و اضطراب است. این حمله علائم جسمی و روانی ایجاد می‌کند. سطح ترس تجربه شده در اختلال پانیک غیرواقعی است و با وقایع و شرایطی که باعث حمله پانیک می‌شوند، تناسب ندارد.
هر کسی ممکن است در عمر خود یک بار حمله پانیک را تجربه کند. اما حمله‌های مکرر و مداوم احتمالا نشانه‌ای از هراس یا اضطراب غیرعادی هستند که نیاز به درمان دارند. در مقاله امروز می‌توانید با علائم و نحوه درمان این مشکل آشنا شوید.
علائم حمله پانیک یا وحشت‌زدگی
علائم جسمی حمله پانیک ممکن است شامل تنفس سریع، تعریق شدید، لرزش، حالت تهوع، سرگیجه، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن، لرز یا احساس گرما و افزایش ضربان قلب باشد.
علاوه بر ترس شدید، ممکن است احساس قطع ارتباط با افراد، از دست دادن کنترل، خطر قریب الوقوع و تمایل شدید برای فرار یا گریز از آن اوضاع هم در فرد وجود داشته باشد. این علائم که اغلب شبیه به علائم حمله قلبی یا اختلال تنفسی هستند، ممکن است با ترس از مرگ همراه باشند.
در صورت داشتن چنین علائمی حتما از طریق مشاوره با متخصص روانپزشک مشورت کنید.
شروع علائم حمله پانیک ناگهانی است، اما می‌تواند با حالتی آرام و اضطرابی هم بروز کند. بعضی از افراد حمله پانیک را با علائم محدودی تجربه می‌کنند که شامل کمتر از چهار علامت شایع ذکر شده در بالا است.
حمله پانیک حدود پنج تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، اما در ۱۰ دقیقه به اوج خود می‌رسد. حمله پانیک می‌تواند چندین بار در طی چند ساعت و برای بعضی از افراد هر روز یا یک بار در هفته اتفاق بیفتد.
کسانی که به صورت مکرر حمله پانیک را تجربه می‌کنند، اغلب می‌توانند موقعیت‌هایی که باعث بروز حمله در آن‌ها می‌شوند را تشخیص دهند و راه‌های مقابله با آن‌ها را یاد بگیرند.
پانیک یک اختلال نسبتا نادر است و همه آن را تجربه نمی‌کنند. علاوه بر این، اختلال هراس علت ژنتیکی دارد و فقط در بحران‌های خاص اضطرابی به وجود می‌آید؛ بنابراین توصیه می‌کنیم علائم ذکر‌شده را به خود نسبت ندهید. همچنین، اگر علائم بالا را در موقعیت‌های خاص اضطرابی تجربه کرده‌اید، پیشنهاد می‌دهیم برای ارزیابی و تشخیص دقیق‌تر به یک روانپزشک مراجعه کنید.
علل حمله پانیک
علت حملات پانیک ناشناخته است. اما تئوری‌های مختلفی در مورد علل بروز آن وجود دارد. عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز یا داشتن یک زمینه ژنتیکی، از جمله دلایل بروز حمله پانیک هستند.
حملات پانیک می‌توانند در اثر شرایط و موقعیت‌های مختلفی از جمله وجود اختلال خلقی مانند اضطراب یا افسردگی ایجاد شوند. استرس شدید طولانی‌مدت، ابتلا به بیماری‌های جسمی مانند بیماری قلبی، تنفسی یا تیروئید، استفاده بیش از حد از الکل، نیکوتین یا کافئین، عوارض جانبی بعضی از داروها و مصرف تفریحی بعضی مواد ممکن است به بروز حمله پانیک منجر شوند.
این اختلال در کسانی که سابقه خانوادگی حمله پانیک را دارند یا در گذشته یک رویداد آسیب‌زا (مثل آزار جسمی یا جنسی در دوران کودکی یا مرگ یکی از عزیزان) را تجربه کرده‌اند، شایع‌تر است. بنابراین، در بین افراد جامعه شیوع زیادی ندارد و لازم نیست شما دائما علایم ذکر شده در این مقاله را در خود جستجو کنید.
به طور کلی، حملات مکرر نشان‌دهنده یک اختلال هراس هستند. حمله پانیک در هنگام خواب هم ممکن است رخ دهد و باعث شود که افراد با احساس ترس و وحشت ناگهانی از خواب بیدار شوند. در صورت اتفاق چنین مشکلی حتما به متخصص روانپزشک مراجعه کنید.
نوجوانان و بزرگسالان جوانی که حملات پانیک دارند، اغلب دارای مشکلات سلامت روان دیگری هم هستند. این افراد ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند اختلال وسواس، اضطراب، اختلالات خلقی، اختلالات پرخوری یا مصرف مواد قرار داشته باشند.
درمان حمله پانیک
درمان به کاهش شدت و دفعات حمله پانیک کمک می‌کند و عملکرد شما را در زندگی روزمره بهبود می‌بخشد. گزینه‌های اصلی درمان شامل روان درمانی و دارو درمانی هستند. معمولا اقدامات روانشناختی برای تاثیرگذار بودن بر حملات پانیک لازم است با دارو درمانی ترکیب شوند. از این‌رو، بهتر است برای درمان از همکاری یک روانپزشک و یک روانشناس به صورت هماهنگ بهره ببرید.
درمان شناختی-رفتاری می‌تواند به تغییر نحوه تفکر و واکنش به موقعیت هایی که باعث ایجاد ترس می‌شوند، کمک کند. تمرینات آرامش‌بخش و ذهن‌آگاهی، مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، ماساژ، تصاویر هدایت شونده و ریلکس کردن پیش‌رونده ماهیچه‌ها، می‌توانند به کاهش اضطراب و استرس منجر به پانیک کمک کنند. داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب هم در کنترل علائم پانیک موثر هستند.
افرادی که به طور مکرر اختلال پانیک را تجربه می‌کنند، اغلب تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد می‌کنند. جلوگیری از وقوع اتفاقات و شرایطی که احتمال بروز علائم در آن‌ها وجود دارد، از مهم‌ترین این تغییرات هستند. متاسفانه، حمله پانیک می‌تواند این افراد را به هراس‌های خاصی مانند آگورافوبیا (ترس از حضور در اجتماع) سوق دهد. ترس از بروز حمله پانیک، فرد را منزوی کرده و از حضور او در موقعیت‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند.
علاوه بر درمان‌های روانشناختی، دارو‌درمانی نیز می‌تواند نقش مهمی در بهبود این اختلال داشته باشد. روانشناسان نمی‌توانند برای شما دارو تجویز کنند؛ بنابراین باید با هماهنگی روانشناس خود به یک روانپزشک مراجعه کنید. فواید دارو‌درمانی برای اختلال هراس عبارت‌اند از:
- تسکین علائم این اختلال و کاهش دفعات و شدت بروز علائم
- کاهش سریع حملات پانیک
- کمک به اثربخشی بهتر روان‌درمانی
- بهبود کیفیت زندگی فرد با کاهش رفتارهای اجتنابی
- کاهش اضطراب پیش‌بینی در بیمارانی که حملات پانیک را پیش‌بینی می‌کنند
- مدیریت اختلال در طولانی‌مدت
پیشگیری از وحشت‌زدگی
اقدامات زیر در پیشگیری از وحشت‌زدگی موثرند:
- تنفس خود را کنترل کنید. با یادگیری نحوه کنترل تنفس خود در هنگام تهویه بیش از حد شروع کنید. نکته کلیدی این است که باید عادت‌های تنفسی سالم را در زمانی که هوای بیش از حد تهویه نمی‌کنید هم انجام دهید تا در صورت بروز مشکل، اجرای این مهارت‌ها آسان‌تر باشد. یک جریان تنفس سالم شامل ۱۴ ثانیه است (پنج ثانیه تنفس از طریق بینی، مکث به مدت ۲ ثانیه و در نهایت بازدم به مدت هفت ثانیه). اگر نمی‌توانید بلافاصله از این الگوی تنفسی پیروی کنید، ناامید نشوید. با تمرین کردن احتمالا پیشرفت‌هایی را مشاهده خواهید کرد. برنامه‌ها و وب‌سایت‌های متعددی وجود دارند که آموزش تنفس صحیح را ارائه می‌دهند.
- به پزشک مراجعه کنید. حملات پانیک به ندرت از یک بیماری ناشی می‌شوند. با این حال، مشورت با پزشک بخش مهمی از درمان است که می‌تواند شما را از وضعیت سلامتی‌تان مطمئن کند.
- در مورد آن صحبت کنید. این تمایل وجود دارد که از حملات پانیک خود احساس خجالت کنید و سعی کنید با آن‌ها مبارزه کنید. شما باید تا حد امکان از افکار خود خارج شوید. پس با اطرافیان‌تان در مورد آن صحبت کنید یا با کسی که به او اعتماد دارید تماس بگیرید و به او بگویید که چه احساسی دارید.
- ورزش کنید. علاوه بر صحبت با پزشک در مورد شرایط احتمالی سلامتی، برای شرکت در هر برنامه ورزشی باید مجوز پزشکی دریافت کنید. در بیشتر موارد، نشان داده شده است که ورزش ضمن بهبود خلق و خو، اضطراب را کاهش می‌دهد. با این حال، هنگام شروع یک برنامه ورزشی جدید، مراقب باشید که بیش از حد آن را انجام ندهید. چون بعضی از افراد با افزایش بیش از حد ضربان قلب ممکن است چیزی شبیه شروع یک حمله پانیک را تجربه کنند. معمولا این به پانیک و متعاقبا یک حمله پانیک منجر می‌شود.
- از سبک زندگی سالم پیروی کنید. حفظ یک سبک زندگی سالم هم بخش مهمی از غلبه بر اضطراب است. رژیم غذایی نقش زیادی دارد. مهم است که مطمئن شوید ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت می‌کنید. خواب هم بسیار مهم است. کمبود خواب باعث ایجاد انبوهی از مشکلات می‌شود که ممکن است باعث پانیک شوند، مانند: سردرد، ضعف عضلانی و مشکل در تمرکز.
- حساسیت‌زدایی را امتحان کنید. این کار بهتر است در حضور یک درمانگر یا متخصص آموزش دیده انجام شود. حساسیت‌زدایی عمل عادت کردن به محرک‌های شما است تا زمانی که دیگر باعث اضطراب نشوند. برای مثال، اگر متوجه شدید که سرگیجه می‌تواند حملات شما را تحریک کند، می‌توانید با چرخیدن روی صندلی یا دایره به سرگیجه عادت کنید. استراتژی‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید برای عادت کردن به هر یک از محرک‌های فیزیکی حملات پانیک خود استفاده کنید تا در هنگام وقوع، ترس کمتری ایجاد کنند. به یاد داشته باشید، این تکنیک بهتر است با راهنمایی و نظارت یک متخصص سلامت روان استفاده شود.
- به خودتان فرصت دهید. یکی از سخت‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید، پذیرش حملات پانیک است. یعنی اگر برای مثال متوجه شدید که وقتی به مرکز خرید می‌روید دچار حملات پانیک می‌شوید، بدون اجتناب از آن، در مواقعی که نیاز دارید به مرکز خرید بروید. با این ایده که حمله پانیک ممکن است اتفاق بیفتد کنار بیایید. وقتی چنین شد، منتظر بمانید و سپس به روز خود ادامه دهید.
اگر علائم حمله پانیک را دارید، در اسرع وقت به دنبال کمک پزشکی باشید. حملات پانیک خطرناک نیستند، اما کنترل آن‌ها به تنهایی دشوار است و ممکن است بدون درمان بدتر شوند. از سوی دیگر، علائم وحشت‌زدگی ممکن است شبیه علائم سایر بیماری‌های جدی (از جمله حمله قلبی) باشند. بنابراین، اگر در مورد علت علائم خود مطمئن نیستید، مهم است که توسط پزشک ارزیابی شوید.
درمان نکردن وحشت‌زدگی می‌تواند تمام بخش‌های زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است آن‌قدر از داشتن حملات پانیک بترسید که در حالت ترس دائمی زندگی کنید و کیفیت زندگی‌تان پایین بیاید. عوارض مرتبط با وحشت‌زدگی عبارتند از: ایجاد فوبیای خاص (برای مثال ترس از رانندگی)، مشکل در مدرسه یا محل کار، دوری کردن از موقعیت‌های اجتماعی، افسردگی، فکر کردن به خودکشی و مشکلات مالی.
داروهای مختلفی برای کنترل این مشکل وجود دارد، از جمله: داروهای ضدافسردگی (مثل فلوکستین، پاروکستین و سرترالین) و آرام‌بخش‌های بنزودیازپین (مانند آلپرازولام و کلونازپام).
کلام پایانی درباره حمله پانیک
پس از بررسی نیازهای پزشکان و بیماران مختلف، امکان نوبت‌دهی از بهترین روانشناسان و روانپزشکان را در سایت خود فراهم کرده است. برای انتخاب روانپزشک یا روانشناس مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت به لیست بهترین پزشکان روانشناس در درمانکده مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
منبع: psychologytoday
ارسال دیدگاه