شاخص های یک نماینده مطلوب برای مجلس شورای اسلامی

حمزه رامین فعال رسانه ای و اجتماعی طی یادداشتی که در اختیار پایگاه خبری روشنا نیوز قرار داده است، نوشت: انتخابات مجلس شورای اسلامی در حال فرا رسیدن است و اغراق نیست اگر بگوییم که فضای عمومی جامعه کاملا تحت تاثیر این رویداد سرنوشت ساز قرار گرفته است به نحوی که درون مایه اصلی و اساسی مباحثات و محاورات روزمره شهروندان را اخبار و شایعات پیرامون این رویداد مهم تشکیل می دهد.

گرچه تاکنون ۱۱ دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در کشور برگزار شده و طبیعتا در این ۱۱ دوره نمایندگانی با گرایش های سیاسی، برنامه ها و رویکردهای مختلف و بعضا متضاد به مجلس راه یافته اند اما هنوز که هنوز است عامه مردم درمورد معیارهای قابل اتکا برای انتخاب نمایندگان خود از میان کاندیداهای حاضر در صحنه انتخابات به یک برآیند کلی و قابل اجماع نرسیده و همچنان میان عواملی نظیر سابقه پربار اجرایی، نیک نامی و مردم داری، سطح تحصیلات و… سرگردان مانده و نتوانسته اند به این پرسش که «نماینده مطلوب لرستان باید دارای چه ویژگی هایی باشد؟» پاسخی هماهنگ و قانع کننده ارایه دهند!

نوشتار حاضر درصدد است تا ضمن برشمردن ویژگی هایی که به زعم نگارنده جزو ویژگی های لازم و ضروری برای تصدی منصب نمایندگی مجلس شورای اسلامی است، تا حدودی سرگردانی پیش گفته را کم کرده و در جهت انتخابی مناسب یاری گر مخاطبان محترم این سطور باشد.

وسعت نظر: شاید در ابتدا کمی عجیب به نظر برسد که چرا نگارنده از میان این همه ویژگی مختلف برای یک نماینده مطلوب چنین ویژگی ای را برگزیده است؛ اما اگر با نگاهی دقیق تر به گذشته بنگریم شاید دلیل این انتخاب نمایان تر شود.

متاسفانه طی ادوار گذشته انتخابات مجلس، بسیاری از کاندیداهای پیروز با تنگ کردن فضا برای مخالفین انتخاباتی خود آنها را وادار به گوشه نشینی و یا حتا مهاجرت ناخواسته از شهر و دیار خود کرده و از این طریق ضربه ای بسیار بزرگ به روند پیشرفت و توسعه لرستان زدند؛ چه بسیار افراد نخبه، سرمایه دار و توانمند که به جرم حمایت از کاندیدای رقیب در ایام رقابت های انتخابات، به خاری در چشم کاندیدای منتخب تبدیل شده و از این طریق ناگزیر از کوچ ناخواسته به شهرها و استان های دیگری شده و در آن مناطق سرمایه، علم و توان خود را به کار گرفته و منشا خدمات و نعمات بسیاری شدند و این گونه بود که با تنگ نظری برخی نمایندگان محترم ادوار گذشته مجلس، چراغی که به خانه روا بود دودستی تقدیم مسجد استان های دیگر شد!

نماینده ای که به درستی شان و جایگاه حقوقی خود را نشناخته و بخش اعظمی از توان خود را صرف زمین گیر کردن مخالفان انتخاباتی خود می کند حتا اگر واجد تمامی شرایط و لوازم نمایندگی باشد شایسته اعتماد و انتخاب نیست زیرا چنین فردی پس از پیروزی در رقابت های انتخاباتی، با تقسیم کردن شهروندان حوزه انتخابیه خود به دو دسته خودی و غیر خودی عملا بسترساز فرار سرمایه، تخصص و مهارت شهروندان شده و در جهت پسرفت حوزه انتخابیه خود عمل می کند.

این در حالی است که مطابق با قانون اساسی ایران یک نماینده مجلس نه تنها نماینده شهروندان حوزه انتخابیه خود، بلکه نماینده تک تک شهروندان این کشور محسوب شده و وظیفه وکالت آنان را بر عهده دارد. حال تصور کنید «وکیلی» که به بهانه های واهی برای «موکلان» خود شمشیر را از رو می بندد چگونه وکیلی خواهد بود!

قایل به اجماع در ۳ سطح شهرستان، استان و قوم لر: کاندیدایی که در اهداف و برنامه های خود جایی برای اجماع و هم افزایی با سایر نخبگان شهرستانی، استانی و حتا نخبگان سایر استان های لرنشین در نظر نگرفته است به هیچ وجه شایستگی اعتماد شهروندان را ندارد؛ زیرا انسان موجودی اجتماعی است و برای رفع احتیاجات زندگی خود نیاز به همکاری و همراهی دیگر انسان ها دارد. به طریق اولی یک نماینده مجلس بدون همراهی نخبگان همشهری، هم استانی و در مقیاسی بزرگتر بدون همراهی نخبگان هم تبار خود قادر به ایجاد تغییرات چشمگیر و ارزشمند نخواهد بود و در بهترین حالت نماینده ای خواهد بود که سبک و سیاق گذشتگان را ادامه داده و همچنان به ارایه وعده و وعیدهای خوش رنگ و لعاب و البته بی سرانجام می پردازد و پرواضح است که هیچ سودی برای عامه مردم شهر، استان و حتا کشور خود نخواهد داشت.

اهمیت این نکته زمانی روشن تر می شود که بدانیم اکثریت قریب به اتفاق شهرهای لرنشین شهرهایی کم جمعیت بوده و در بهترین حالت دو نماینده در مجلس دارند و این در حالی است که استان های لرنشین در زمره محروم ترین استان های این مملکت هستند و با انباشتگی وحشتناکی از معضلات اجتماعی و اقتصادی روبرو هستند. حتا در صورت تحقق اجماع در ۳ سطح مذکور هم نباید به رفع مشکلات بی شمار مناطق لرنشین در کوتاه مدت خوش بین بود، چه رسد به اینکه چنین اجماعی هم شکل نگیرد و هر نماینده لرتبار تصمیم بگیرد به تنهایی ساز ناکوک خود را بنوازد!

شناخت جامع نسبت به حوزه انتخابیه: از بدیهی ترین شروط لازم برای عهده دار شدن منصب نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی شناخت نسبتا جامع در خصوص روحیات، مشکلات و ظرایف اجتماعی و اخلاقی مردم حوزه انتخابیه است؛ واقعیت این است که الگوی توسعه در هر منطقه با منطقه دیگری متفاوت است و نمی توان برای تمام مناطق مختلف یک نسخه واحد پیچید. بنابراین شناخت حوزه انتخابیه و مردم ساکن در آن از ویژگی های مهم یک نماینده مطلوب است تا با تکیه بر این شناخت بتواند در جهت رفع مشکلات موکلین خود اقدام کرده و با همراه کردن آنان با اهداف و برنامه های توسعه ای خود روند توسعه شهرستان و استان مطبوع را سرعت ببخشد.

این شناخت تنها منحصر به حوزه انتخابیه و مردم آن نیست بلکه یک نماینده توانمند باید شناخت قابل قبولی از شهرستان ها و استان های هم جوار و روند پیشرفت، پتانسیل ها و نقاط قوت و ضعف آنان داشته باشد تا به ویژه در هنگام ارایه درخواست احداث پروژه های عمرانی و مواردی از این دست بتواند با تکیه بر همین شناخت، پروژه هایی را پیشنهاد دهد که با کمترین مخالفت و بیشترین موافقت روبرو شود. کاندیدای انتخابات مجلس در لرستان که اطلاعی درمورد شرایط فعلی دیگر شهرستان های استان و حتا استان های کرمانشاه، ایلام، خوزستان، مرکزی، همدان، اصفهان و چهارمحال و بختیاری ندارد چگونه می تواند جهت کاستن از بار مشکلات بی شمار لرستان، پیشنهاد دهنده طرح ها و پروژه های بزرگ و ارزشمند به هیات دولت یا مجلس شورای اسلامی باشد؟! به عنوان مثال کاندیدایی که درخصوص صنایع بزرگ و زیربنایی، آزادراه، خطوط راه آهن، فرودگاه ها، پتانسیل های اقتصادی و اجتماعی شهرستان ها و استان های هم جوار کمترین اطلاعی ندارد قطعا نخواهد توانست در جهت تاسیس چنین زیرساخت هایی در لرستان نیز اقدام کند و تمام اهداف و برنامه های عمرانی و صنعتی خود را در چند شعار کلیشه ای و تاریخ مصرف گذشته خلاصه خواهد کرد که همگی نیک می دانیم چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد!

داشتن تخصص کاربردی برای لرستان: گرچه یک نماینده مجلس در شرایط مختلفی می تواند با استفاده از ابزارهای قانونی که در اختیار دارد یاریگر حوزه انتخابیه و موکلین خود باشد اما بخش زیادی از قدرت چانه زنی و امتیازگیری نمایندگان به حضور آنان در کمیسیون های کلیدی مجلس بستگی دارد و از جمله این کمیسیون ها می توان کمیسییون برنامه و بودجه، تلفیق، صنایع، کشاورزی، بهداشت و نظایر این ها را نام برد که در ارتباط مستقیم با وزرا و مسئولینی هستند که امکانات گسترده و حیاتی را در اختیار دارند و می توانند تسهیلات لازم در رابطه با توسعه لرستان را فراهم کنند.

حال تصور کنید که از ۹ نماینده لرستان یک یا چند نفر از آنان در کمیسیون هایی نظیر فرهنگی، برجام و نظایر این ها عضو شوند؛ گرچه این کمیسیون ها نیز به نوبه خود اهمیت زیادی دارند اما بدون شک عضویت نمایندگان لرستان در کمیسیون های اقتصادی مجلس بهتر از عضویت در کمیسیونی نظیر کمیسیون فرهنگی می تواند راهگشای معضلات لرستان باشد. به همین ترتیب باید در انتخاب نمایندگان، این پارامتر مهم را نیز مد نظر داشته باشیم.

شناخت جامع از اوضاع ملی و بین المللی: نماینده مجلس در کنار وظایفی که در خصوص تامین مطالبات شهروندان حوزه انتخابیه خود بر عهده دارد، باید در مقام یک شخصیت سیاسی و در بزنگاه های مختلف با شرکت فعال در روند رد یا تصویب قوانین، نقش قانون گزاری خود را به نحوی ارزنده ایفا کند. لازمه ایفای چنین نقشی شناخت نسبتا جامع از شرایط ملی و بین المللی است؛ نماینده ای که نسبت به کشور خود و نظام بین الملل شناختی ولو حداقلی نداشته باشد با ارایه طرح و پیشنهادات بی اساس و مخرب نه تنها وقت خود و پارلمان را هدر خواهد داد بلکه زمینه ساز تبلیغات مخرب دشمنان این مملکت نیز خواهد شد. بنابراین در این دوره از انتخابات مجلس باید نهایت دقت را به خرج دهیم تا از ورود چنین افرادی به مجلس جلوگیری کنیم.

پیاده نظام های جناحی: به تجربه ثابت شده که بسیاری از نمایندگان لرستان در مجلس شورای اسلامی بیش و پیش از این که در پی برطرف کردن معضلات کمرشکن لرستان باشند، کمربسته خوش خدمتی به اربابان جناحی خود خواهند بود! خطر ورود چنین نمایندگانی به مجلس برای لرستان کمتر از خطر ورود نمایندگان تنگ نظر، بدون تخصص، بدون شناخت و تک رو نیست؛ حتا نگارنده معتقد است که بیشترین آسیب را همین افراد به لرستان و لرستانی ها زده و خواهند زد زیرا به جای این که وقت و همت خود را صرف رفع نیازها و مشکلات لرستان کنند، در روندی اشتباه و ناصواب به پادوی اربابان جناحی خود تبدیل شده و لرستان را از نعمت داشتن نماینده ای توانمند و دلسوز در مجلس محروم می کنند؛ اغراق نیست اگر مدعی شویم در چنین حالتی لرستان در مجلس نماینده ای نخواهد داشت!

البته نگارنده مخالف با حضور یک نماینده یا هر شخصیت سیاسی دیگر در چارچوب فعالیت های حزبی و سیاسی قانونی نیست اما مخالف این است که نمایندگان لرستان بیش از آن که نماینده لرستان باشند نماینده جناح مطبوع خود باشند زیرا جناح های سیاسی ابزارهای بسیاری در اختیار دارند که با استفاده از آنها می توانند مطالبات و دیدگاه های خود را مطرح کرده و نسبت به پیگیری آن اقدام کنند اما در این میان لرستان تقریبا هیچ ابزاری در اختیار ندارد تا از طریق آن مشکلات خود را در سطوح بالای حاکمیتی مطرح و پیگیری کند؛ در چنین شرایطی اگر نمایندگان لرستانی نیز وقت خود را صرف شرکت در جلسات و دعواهای جناحی کنند تنها ابزار لرستان نیز از بین خواهد رفت.

آشنایی با قدرت رسانه و فضاسازی رسانه ای: در این که امروزه رسانه ها بر تمام جوانب زندگی بشر غلبه دارند هیچ شکی نیست! قدرت فضاسازی رسانه ها به اندازه ای است که می تواند زشت را زیبا و زیبا را زشت جلوه داده و به خورد مخاطبان دهد؛ به همین ترتیب رسانه ها می توانند با تمرکز بر یک مساله نه چندان مهم آن چنان این مساله را در ذهن مخاطبین پررنگ کنند که پیگیری اخبار و حواشی آن جزء ثابت زندگی مردم باشد. به عنوان مثال رسانه ها با تمرکز مداوم بر بحرانی که گریبان دریاچه ارومیه را گرفته آن چنان اهمیتی بدان بخشیدند که شخص رییس جمهور – به عنوان بالاترین مقام اجرایی این کشور – را مجاب و موظف به پیگیری سرنوشت آن کردند. این در حالی است که بحرانی که دامن رودها، تالاب ها، عرصه های جنگلی، پوشش گیاهی و حیات وحش لرستان را گرفته دست کمی از بحران دریاچه ارومیه ندارد اما چون نخبگان و مسئولین این استان و در راس همه آنها نمایندگان مجلس در زمینه بهره گیری از رسانه ها توانایی و مهارتی ندارند نمی توانند از این ابزار مهم و قدرتمند استفاده کنند. نمایندگان لرستان نه تنها خودشان با این ابزار آشنایی ندارند بلکه گویا از تشکیل تیم های رسانه ای جهت پر کردن این خلا ناشی از ضعف خود نیز عاجزند و این گونه است که ابزاری بسیار قدرتمند که می تواند از بهترین اهرم های تبلیغاتی لرستان برای دستیابی به منافع خود باشد با بی تدبیری و ناتوانی نمایندگان مجلس از کف رفته و می رود.

باید در این دوره تلاش شود نمایندگی از لرستان به مجلس راه یابند که با رسانه، قدرت رسانه ای و فضاسازی رسانه ای آشنایی داشته باشند تا بتوانند با بهره گیری از آن صدای مظلومیت و محرومیت این دیار را به سطوح بالاتر منتقل کنند شاید موثر واقع شود.

قطعا ویژگی هایی که برای یک نماینده توانمند مجلس لازم و ضروری هستند بیش از مواردی است که در این نوشتار برشمرده شد. اما اگر در این دوره از انتخابات مجلس همین موارد را مد نظر قرار داده و سپس دست به انتخاب بزنیم به احتمال قریب به یقین این بار می توانیم انتخابی بهتر از ادوار گذشته داشته باشیم.

* نویسنده و روزنامه نگار