عشایر کوچنده و جاذبه های گردشگری

سید ابراهیم موسوی نژاد، پژوهشگر و رییس انجمن لرستانی های مقیم تهران طی یادداشتی که برای گفتار ما ۲۴ ارسال نموده اند، گفت: از دیرباز جاذبه های جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی… لرستان جهانگردان، پژوهشگران و اخیرا گردشگران فراوانی را به خود جلب نموده و اغلب ردپای خود را، در آثارشان هم به جای گذاشته اند. از وقتی که برنامه ریزیِ به اصطلاح علمی برای توسعه باب شده است و لازمه ی آن مطالعات همه جانبه اجتماعی اقتصادی بوده در تمام آن مطالعات یکی از پتانسیل های لرستان جاذبه های گردشگری نام برده شده است. رجوع به پنج برنامه قبل از انقلاب و پنج برنامه بعد از انقلاب بویژه وقتی که برش های استانی هم تدوین گردیده، این مطلب بیشتر قابل دسترسی و مشاهده است.
اما در این چند سال اخیر، از جاذبه های گردشگری لرستان بسیار سخن گفته شده است به گونه ای که عوام و خواص! برنامه ریز و بی برنامه، مسئول و غیر مسئول، همه از آن دم می زنند و برخی تنها راه و امکان توسعه استان لرستان و حل تمام گرفتاری ها، از ایجاد اشتغال تا حل مسئله بیکاری و غیره را در فعالیت های گردشگری، آن هم برای تمام استان جستجو می کنند!
پتانسیل های گردشگری لرستان: توانمندی های طبیعی و تاریخی لرستان برای گردشگری فراوان و کم نظیر است و بی شک یکی از نقاط مثبت و بسیار اثرگذار در توسعه پایدار است و در خلال مباحثی که در طول سال های مورد نظر گفته شده به نکات جالب و قابل توجهی اشاره شده است از جمله اینکه لرستان را به مقصد گردشگری تبدیل کنیم، اما شاید واقعیت این باشد که موضوع به این سادگی نیست و به این راحتی قابل حصول نمی باشد.

تشریح و تجزیه و تحلیل این موضوع، مورد نظر در این نوشتار این نیست، زیرا قصد داشته به یکی از جاذبه های مطرح شده گردشگری لرستان که «عشایر کوچنده و زندگی آن ها « در حد توان این نوشتار بپردازم و هشدارهایی در این زمینه به مسئولین و برنامه ریزان کارگزاران اجرایی بدهیم.
عشایر کوچنده: در حال حاضر سه شیوه زندگی اجتماعی در جامعه ما رایج است: شهرنشینی، روستا نشینی و کوچندگی. هرکدام از این شیوه های زندگی، روش های تولید اقتصادی و ابزار کار ویژه خود را دارند و در سایه این روش های تولید، فرهنگ و سبک زندگی جداگانه ای پیدا نموده اند. تعامل تاریخی این جوامع و تبادلاتی که باهم داشته اند و جا به جایی هایی که در آن ها رخ داده، نوعی از مشابهت ها و روی هم افتادگی هایی در فرهنگ و سبک زندگی آنها مشاهده می شود.
جامعه عشایر کشور که در مقطعی از تاریخ محور اصلی را در اداره سیاسی، اقتصادی نسبت به شهر و روستا داشته است امروزه به دلیل تغییرات سریع و شگرفی که در تکنولوژی و ابزار کار روی داده، در حال دگرگونی و ادغام با جوامع روستایی و شهری است و سازو کار و انسجام اجتماعی آن به مقدار زیادی از هم گسیخته و می توان گفت سیستم آن امکان بازسازی و تجدید خود را ندارد و در شرایط حساس و بحرانی و غالبا با مرارت و رنج و زحمت زیاد روزگار می گذرانند که حکایتی مفصل و طولانی دارد… چنین جامعه ای با این اوضاع و احوال به یکی از انواع جاذبه های گردشگری مطرح شده است و اتفاقا جلوه هایی از زود بازدهی آن که بصورت تصنعی در گوشه و کنار شهرها ایجاد شده است در ایام نوروز و سایر ایام سال مشاهده می شود.
این گونه بهره گیری از عشایر در گردشگری، گرچه بازتاب دهنده واقعی زندگی عشایر به گردشگران علاقه مند به فرهنگ عشایری نیست و تنها نمودهای کاریکاتورگونه ای از آن زندگی را در کنار شهر، توسط عده ای که شاید خیلی هم با عشایر آشنایی ندارند ( و احتمالا بیشتر کاسب کارهای شهری یا روستایی هستند) ارائه می گردد، زیاد جای مناقشه نیست و مشکلی برای عشایر کوچنده ندارد. مشکل و حساسیت ممکن است وقتی پیدا شود که تورگردانان، گردشگران را مستقیم در زندگی واقعی آنها پیاده می کنند.