بوم گرایی حلقه مفقوده نامگذاری های معابر در شهر خرم آباد است
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی روشنا نیوز، در آیین‌نامه نامگذاری اماکن شهری آمده است: در نامگذاری علاوه بر توجه به شخصیت‌های ملی و قهرمانان، به شخصیت‌های محلی هر منطقه نیز توجه شود اما به این توصیه هیچ توجهی نمی شود.
به جای نگاه کارشناسی به مقوله نامگذاری معابر، شاهد تأکید افراطی بر سلیقه‌های سیاسی هستیم، این نظر دکتر سلیمان میرزاپور است که دکترای برنامه‌ریزی شهری دارد. او معتقد است در نام‌گذاری‌ها باید به ویژگی‌ها و هویت‌های خاصّ مکان توجه کنیم.
روند نام‌گذاری‌ها در شهر خرم‌آباد را چگونه می‌بینید؟
به طور کلی می‌توان گفت مسئولین مربوط در نام‌گذاری‌ها به دو گونه عمل می‌کنند: برخی فقط بر مفاخر و نام‌های ملی تاکید دارند و عده‌ای نیز تاکیدشان اغلب بر نام شهدا یا نام‌های عقیدتی است. البته نام‌های بومی هم در این سال‌ها برای اماکن معدودی به تصویب رسیده که متاسفانه تعداد آن‌ها زیاد نیست، می‌توان گفت که اغلب بحث‌ها بر سر همان دو مورد بوده است، حال آن که چیزی که در این میانه مغفول مانده، نام‌های بومی هستند.
در خصوص نام‌های بومی بیشتر توضیح دهید.
ما هم هم مفاخر بومی داریم که چهره ملی هستند و هم شهدایی که لرتبار هستند و چهره ملی مانند شهید بروجردی (مسیح کردستان) داریم، چهره‌هایی داریم از شهداء نام‌آشنا برای مردم استان مثل شهید چاغروند، شهید سرهنگ هوشنگ بیرانوند، شهید حاج اصغر لشنی و .. نمی‌خواهم برای خواننده این مصاحبه به گونه‌ای جا بیافتد که مفاخر و یا شهدای لر نسبت به سایر هموطنان برتری دارند، دکتر سلیمان میرزاپوراما به منظور تقویت حس مکان و نیز حس اجتماع و ارتقاء هویت شهری لازم است که بر نام‌های بومی تاکید بیشتری بشود.
همچنین باید اضافه کنم نامگذاری مناطقی در شهر به نام مفاخر بومی زنده، نشان‌دهنده روحیه قدرشناسی در سطح جامعه و تشویق این افراد و ترغیب افراد و استعدادهای دیگر برای انجام کارهای مثبت در جهت پیشرفت جامعه می‌شود.
شهر خرم‌آباد به عنوان یک شهر قومی و بزرگترین شهر لرنشین می‌بایست رنگ و بوی نام اماکن آن کاملا معرف هویت خاص و متمایز آن باشد و این در صورتی است که ما حتی در طراحی المان‌های شهری هم موفق عمل نکرده‌ایم. می‌دانید که ما المان‌های چینی هم در خرم‌آباد داریم.
در چند سال اخیر به رغم وجود برخی نقاط مثبت مدیریت شهری در استفاده از ظرفیتی که در رابطه با هویت شهری در شهر خرم‌آباد وجود داشته، کاستی‌های فراوانی نیز به چشم می خورد. به طوری که برخی میادین شهر خرم‌آباد مزین به المان‌های نه ایرانی- اسلامی و نه لری، بلکه چینی شده‌اند و به نظر بنده حقیر این‌گونه موارد، هنر و برنامه‌ریزی شهری این منطقه را زیر سوال می‌برد. متاسفانه اغلب کسانی که در این زمینه تصمیم‌گیرنده هستند اعم از شورای شهر و … هیچ‌کدام تخصص لازم را ندارند و با متخصصین هم مشورت نمی‌کنند و درک مبحث هویت شهری و به طور اخص استفاده از نام‌های بومی برای این دوستان، بسیار سخت است و معمولا با مقاومت و گاها تمسخر افراد مواجه می‌شویم.
اهمیت نامگذاری بومی در چیست؟
در دوره‌ای که بی‌هویتی در شهرهای ما موج می‌زند و نمادهای مدرن در جای‌جای شهرها خودنمایی می‌کند، پس زدن عناصر هویت‌بخش، نوعی جفا در حق شهروندان است. هویت یا چیستی متمایز و متفاوت، همواره بر ارتقاء حس تعلق به مکان شهروندان موثر است و عدم وجود درک درست آن از سوی مدیریت شهری، تنها عدم شناخت و درک صحیح مدیران شهری از شهر را نشان می‌دهد. هویت یک شهر ابنیه و آثار تاریخی، ویژگی‌های طبیعی، فرهنگی، زبانی یا سایر ویژگی‌های قومی شهر است. هویت، گاه خود را با یک نام بومی، یک تندیس و یا یک فضای متمایز شهری نشان می‌دهد. جدا از نقش هویت در ایجاد حس مکان شهروندان که اوج شهرگرایی و نه شهرنشینی صرف است، تاثیر به‌سزایی در توسعه گردشگری نیز دارد.
خرم‌آباد را نباید با شهرهایی چون اراک، سمنان و … مقایسه نمود. خرم‌آباد به عنوان نقطه ثقل جمعیتی قوم لر و نیز مرکز حکومت لرستان فِیلی (تا چند صده قبل)، را باید با شهرهایی در حد خود قیاس نمود، شهری که نمادهایی از مناطق مختلف لرنشین می‌بایست در آن وجود داشته باشد. نحوه نامگذاری اماکن و طراحی المان‌ها باید به گونه‌ای باشد که افرادی از ایلام، بروجرد، بختیاری، نورآباد، نهاوند و کوهدشت و … هم به این شهر حس تعلق پیدا کنند.
چه اشکال دارد یک میدان در شهر خرم‌آباد به نام بروجرد یا ایلام اختصاص پیدا کند؟ چه اشکال دارد نام سردار شهید بروجردی بر روی پل‌ها و شهرک‌هایی در خرم‌آباد گذاشته شود که هنوز نام مشخصی ندارند.
شهرسازی مستلزم تعامل میان مسئولین و مردم است، روند از بالا به پایین دیگر جواب نمی‌دهد. شهرهای امروز ما بیش از هر چیز نیازمند حس تعلق و وابستگی شهروندان هستند. نتیجه دلزدگی و بی‌علاقگی شهروندان به شهر مهاجرت از شهر به شهرهای دیگر، عدم مشارکت شهروندان، عدم پرداخت مالیات، وندالیسم و ده‌ها مشکل دیگر است.
اوضاع نام‌گذاری‌های بومی در سایر شهرها از این نظر متفاوت با خرم‌آباد است است؟
شهرسازی مدرن و مشابه در تمام شهرهای کشور نیز می‌تواند باعث بی هویتی شهرها گردد، این در حالی است که برنامه‌ریزی شهرها باید به سمت هویت‌یابی و تقویت فرهنگ بومی شهروندان سیر کند. این اقدامات می‌تواند در نگهداری و مرمت آثار تاریخی، معماری بناها، طراحی المان های مرتبط با فرهنگ بومی و نامگذاری خیابان‌ها خود را نشان دهد.
نام‌گذاری‌ها در شهرهای قومی در ایران به شدت حول مفاخر بومی است. اخیرا در کردستان نام‌های زیادی از اماکن شهری به نام‌های بومی تغییر پیدا کرد. آذربایجان هم همین طور است اغلب مفاخر آذری در اولویت نامگذاری قرار دارند وا استفاده از نام‌های ترکی امری پذیرفته شده است.
بستر قانونی برای نام های بومی وجود دارد؟
در آیین‌نامه نامگذاری اماکن شهری آمده است که نام شخصیت‌های فرهنگی، ادبی، علمی، سیاسی و تاریخی ایران و اسامی راجع به اندیشه، فکر و هنر و نیز مظاهر طبیعت زیبای ایران می‌تواند برگزیده شود. همچنین به صراحت قید شده است که “در نامگذاری علاوه بر توجه به شخصیت‌های ملی و قهرمانان، به شخصیت‌های محلی هر منطقه نیز توجه شود”.
آیا ظرفیت نامگذاری بومی در شهر خرم آباد وجود دارد؟
بله خوشبختانه مردم لر هم مفاخر زیادی دارند و هم شهدای والا مقامی اما حتی در مورد شهدا از این ظرفیت استفاده نشده است. شعرای گران‌قدری مانند میرنوروز، ملا منوچهر، ملاپریشان و صدها چهره دیگر، هنرمندانی چون مرحوم حسین پناهی، مسعود بختیاری، رضا سقایی، مومن‌علی جوزی‌پور، امام‌قلی امامی و… صدها نفر دیگر که بنده حضور ذهن ندارم همگی بیش از نام یک میدان یا خیابان بر گردن ما حق دارندT اما متاسفانه مجموعه مدیریت شهری و شورای شهر تا کنون نتوانسته‌اند از این ظرفیت به خوبی استفاده کنند که احتمال می دهم به دلیل ناآشنایی آن‌ها با این مفاخر باشد.
چه پیشنهادی دارید؟
باید دو مسئله از سوی مدیران و شهر وندان پذیرفته شود: اول این که شهر موجودیتی زنده و پویاست و مانند یک انسان دچار بیماری روحی (اجتماعی و فرهنگی) و جسمی(کالبدی) می‌گردد، بافت‌های مسئله دار شهری عینا مانند سرطان، سلامت شهر را به خطر می‌اندازد و عدم توجه به روح و روان شهر (مسایل فرهنگی، هویتی و …) نیز مشکلاتی مرتبط را به وجود می‌آورد.
دوم این که درمان و التیام زخم‌های شهر و به طور کلی برنامه‌ریزی برای شهر همچون هر مقوله تخصصی دیگر، باید به افراد متخصص سپرده شود.
* گفت‌گو از: احد رستگارفرد/ گفتار ما
ارسال دیدگاه