برخی مهم‌ترین آسیب‌های انتخاباتی/ دکتر شهرام شرفی*
به گزارش گفتار ما ۲۴، آسیب شناسی است که دردها را مشخص می‌کند و راه کار‌های علاج دردها را نمایان می‌سازد. این یک قاعده‌ی عمومی در علم پزشکی است؛ ولی این قاعده سال هاست به حوزه های علوم اجتماعی از جمله علوم سیاسی نیز راه یافته است. در تحلیل پدیده های متعدد سیاسی و اجتماعی نیز از این قاعده استفاده می‌شود.
در این مقال به دنبال آن هستیم که مهم‌ترین آسیب های انتخابات در استان لرستان را از منظر خویش قلمی کنیم بلکه بتوانیم در رفتار سیاسی خویش به سوی فرهنگ سیاسی مدرن و مشارکتی برویم تا نمایندگانی برگزینم که توسعه را برای لرستان محقق کنند؛ هرچند توسعه با مشارکت مردم به‌دست می‌آید و البته مشارکت در حوزه های گونا‌گون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی باید مشارکتی آگاهانه باشد نه مشارکتی بدون شناخت!
در این رابطه گفتنی هایی هست:
اول: اینکه موضوع تجمیع انتخابات درکشور ما باعث شود یکی از انتخابات ها بر دیگری سایه افکند و دیگری را کم اهمیت کند خود یک آسیب است که باید در برابرش هوشیاری سیاسی داشت. مثلاً تجمیع انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا با انتخابات ریاست‌جمهوری نباید باعث شود یکی دیگری را به حاشیه‌ی کم اهمیتی ببرد. هم نخبگان سیاسی هم مردم و هم دولت مردان هماره باید بر اهمیت هر انتخاباتی تأکید ورزند.
دوم: رأی برمبنای مشارکت سیاسی سنتی از قبیل طایفه‌گرایی و خویشاوند مداری یک آسیب جدی است که در مناطق دارای بافت اجتماعی طایفه‌ای و قومی می‌تواند رأی مدرن آگاهانه را به حاشیه ببرد. البته می‌توان به یک سنتز سیاسی رسید به این معنی که از رأی قومی و طایفه‌ای برای پیشبرد اهداف فرا طایفه‌ای استفاده کرد و رأی طایفه را پشت یک گفتمان خاص سیاسی بسیج کرد نه اینکه رأی صرفاً به خاطر تعلقات قومی و طایفه‌ای باشد که سال ها پیش جامعه‌شناس اسلامی، ابن‌خلدون این‌گونه تعصبات را عصببیت نامید. عصبیت در رأی برمنبای طایفه‌گرایی خود یک آسیب جدی است که هنوز در استان لرستان با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.
سوم: یک‌‌سویه شدن نگرش های هیئت های اجرایی یا نظارت می‌تواند یک آسیب تلقی شود که چندی پیش نیز معاون سیاسی استاندار سید سعید شاهرخی به آن اشاره کرد و نسبت به آن هشدار داد. روشن است که مدیریت دمکراتیک می‌طلبد از همه سلایق سیاسی درون نظام در چینش هیئت‌های اجرایی و نظارت استفاده شود و از سوی دیگر، اصل عدالت که هماره محور اندیشه سیاسی در اسلام بوده است ایجاب می‌کند انصاف و رعایت بی‌طرفی همیشه در چینش هیئت‌های اجرایی و نظارت لحاظ شود.
چهارم: رأی بر مبنای جنیست نیز یک آسیب جدی است؛ در این انگاره‌ی رفتاری، عبور از طایفه محقق می‌شود منتها به سوی رأى به جنسیت می‌رود که این نیز بدون در نظر گرفتن مشارکت سیاسی آگاهانه است. گرچه این نوع مشارکت سیاسی به نوعی مدرن است اما دمکراتیک نیست زیرا در آموزه های دمکراتیک و جمهوری‌گرایی اسلامی، این مهم است که به تفکر رأی بدهیم نه به جنسیت.
پنجم: گاهی عدم رعایت قوانین انتخابات خود یک آسیب است؛ این مهم است که هم هیئت های اجرایی، هم نظارت، هم کاندیداها و هم عامه مردم نسبت به رعایت قانون مقید باشند و البته اطلاع رسانی وآگاه سازی عمومی نیز در این رابطه صورت گیرد تا شهروندان نسبت به مفاد قانون انتخابات های گونه‌گون آشنا شوند.
ششم: عدم رعایت اخلاق سیاسی می‌تواند آسیب‌زا باشد؛ این مهم است که کاندیداها و البته دولتمردان همه و همه اخلاق سیاسی را رعایت کنند و از تهمت زدن به یکدیگر و تخریب هم دوری جویند. انتقاد کردن مهم است و می‌تواند افکار عمومی را به سوی روشن شدن زوایای امور ببرد اما اینکه به یکدیگر تهمت بزنیم و همدیگر را تخریب کنیم و نسبت به هم ادب و احترام را رعایت نکنیم نشانه‌ی دوری جستن از آموزه های فرهنگ ایرانی، اسلامی و زیر پا له‌کردن اخلاق سیاسی است.
هفتم: نپذیرفتن قاعده ی بازی؛ روند انتخابات یک مکانیسم سیاسی و مدنی است که می‌طلبد در آن تمرین مدنیت و جمهوری‌خواهی و اخلاق‌گرایی و آگاهی شهروندی داشته باشیم. چنانچه قواعد گفته شده رعایت نشود به سوی پوپولیسم سیاسی خواهیم رفت که به نفع هیچ جریان سیاسی دلسوزی نیست. قواعد اسلامیت و جمهوریت نظام را باید کاملاً پذیرفت و در عمل سیاسی و اجتماعی به آن ها پایبندی نشان داد.
* نویسنده و کارشناس روابط عمومی دانشگاه لرستان
ارسال دیدگاه