از توسعۀ آمرانه تا توسعه هویت گرا و مشارکتی

دکتر مجتبی ترکارانی، رییس انجمن جامعه شناسی لرستان طی یادداشتی که در اختیار روشنا نیوز قرار داده است نوشت: تجربه چند دهه مواجهه جامعۀ لرستان با الگوهای توسعه سبب شـ شده است که و اکنشهای مختلفی در میان مردم بر سر نگاه به توسعه ایجاد شود. اول اینکه در سطح نخبگان ابزاری و فکری معمولاً نوعی ناامیدی از رسیدن به توسعه به وجود آمده است. به این شکل که بسیاری معتقدند چنین جوامعی با تأخیر طولانی در روند توسعه و تشدید مشکلات محلی و ملی و جهانی اعم از تورم و تحریم و تغییر اقلیم و بی اعتنایی و ناتوانی دولت نسبت به مسائل داخلی، توسعه در سطح ملی ممتنع شا شده است. بنابراین از آرزوی توسعه این مناطق محلی نیز باید دست شست. دسته دیگری با مشاهده این سرخوردگی و تضییع حقوق این مناطق و تبعیض هایی که در سطح ملی تجربه می کنند به دنبال هویت سازی اجتماعی و سیاسی از قوم لر و تشکیل جنبش های اجتماعی در سطح ملی هستند تا بتوان با گسترده کردن چارچوب جغرافیایی جنبش از تمام لرهای سرزمین ایران بتوانند بسیج گسترده تری از این قوم ایجاد کنند و با بسیج سیاسی حق این قوم را از دولت مرکزی بگیرند. دسته آخری که غالباً در دانشگاه ها به تبع سیاست های حاکم دولتی در دانشگاه به وجود آمده اند و به نقد رادیکال مدرنیزاسیون پرداخته اند و متأثر از متفکران صاحب نام پساتوسعه، مانند مجید رهنما و آرتور اسکوبار، معتقدند که توسعه در شکل نوسازی آن هیچ سوغاتی جز فقر و فلاکت برای مردم این مناطق نداشته و ما باید به دنبال الگوهای محلی برای تعالی و پیشرفت و بهبود زندگی مردم این مناطق باشیم. چنین الگوهایی در خدمت باز تولید الگوهای سنتی اجتماعی و سیاسی و همراه با سنت گراها قرار می گیرند. بنابراین در پایان میتوان گفت که با وجود نقد جدی به مدلهای ذهنی توسعه و الگوهای عملی توسعه، ضرورت دارد با توجه به شرایط جدید جهانی و ملی و محلی در پرتو ارتباطات تکنولوژیکی، تغییرات اقلیمی و مشارکت جوامع محلی، الگوهای جدیدی از توسعه در سایه گفت و گوی همهٔ کنشگران و ذی نفعان و سیاستگذاران توسعه طراحی شده و در اجر او ارزیابی آن نیز جامعه مدنی هدف های محلی نیز منظور شوند. مردم لرستان جدا از جفای تاریخی که در طی یک قرن در حق آنان شده، مستحق شرایط فقر آلود امروز نیستند. همه جوامع حق دارند در آرامش و رفاه باشند، برای داشتن شغل های پایین و کسب نان و در آمد حداقلی مهاجرت نکنند؛ جوانانشان از فرط بیکاری و برای کسب لقمه ای نان جانشان را قربانی نکنند محل زندگی شان را آباد و زیبا ببینند به فرهنگ محلی خود ببالند و عزت نفس قومی بالایی داشته باشند همۀ اینها با داشتن دولتی توسعه گرا و برابری طلب و جامعه ای تحول خواه امکان پذیر است.