ادبیات بومی لرستان در بوته فراموشی

حسام شفیعی، فعال رسانه ای لرستان طی یادداشتی که برای پایگاه خبری روشنا نیوز ارسال کرده اند، گفت: ادبیات بومی یکی از ظرفیت‌های لرستان در حوزه فرهنگی به شمار می‌رود که دارای غنای بالا و پیشینه‌ی تاریخی است، این حوزه با وجود این‌که دارای ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های غنی در سطح ملی و منطقه‌ای است، اما به دلایلی هنوز نتوانسته متناسب با جایگاه اصلی خود در فرهنگ غنی لرستان معرفی شود.

قابلیت‌های زبانی و مجال کشف و شهود در این ادبیات و همچنین علاقه وافر شاعران به زبان مادری یا همان زبان لری این زمینه را فراهم کرده است که می‌تواند با توجه بیشتر این استان را به یکی از کانون‌های ادبیات بومی در کشور معرفی کند.

ادبیات یکی از شاخص‌های مهم فرهنگی جامعه است که می‌تواند گویش، آداب، رسوم و آرزوهای مردم آن یک جامعه را منعکس کند ادبیات بومی لرستان نیز با توجه به توانایی‌هایی که دارد می‌تواند سبب شناسایی دغدغه‌ها، گفتمان اجتماعی، آداب‌ورسوم و تبارشناسی قوم بزرگ لر باشد.

ادبیات بومی لرستان تا حدود ۲۰۰ سال پیش به صورت شفاهی سینه‌به‌سینه منتقل شده است، اما در این حدود ۲۰۰ سال گذشته هم آن‌طور که باید نتوانسته‌ایم جایگاهی به دست آوریم، هر چند گاهی ادبیات بومی لرستان شانه به شانه ادبیات فارسی ساییده است، اما موانعی وجود دارد که کار را برای پیشبرد و گسترش ادبیات بومی سخت کرده است.

نداشتن رسم‌الخط، کم‌کاری هنرمندان و نویسندگان در این حوزه، نبود متولی مشخص برای ادبیات بومی، نپرداختن به مثل‌ها و متل‌ها در قالب هنر از جمله فیلم، انیمیشن و … از جمله موانع و ضعف‌هایی هستند که ادبیات بومی لرستان را تحت شعاع قرار داده است.

معتقدم در حوزه ادبیات بومی ما، حتی آثار و تألیفاتی هست که کمتر از ادبیات فارسی نیست و این ظرفیت‌ها در جشنواره‌های ملی و منطقه‌ای خود را نشان داده‌اند، اما باید برای غنای بیشتر این ادبیات و معرفی آن نسبت به برپایی کارگاه‌های شعر و ادبیات، همایش‌ها و کنگره‌های ملی و منطقه‌ای در حوزه ادبیات بومی، حمایت از ناشران و مؤلفان در ابعاد مختلف و جریان سازی در شعر اقدام کرد تا مشکلات برطرف شوند.

انتظاری که می‌رود این است متولیان امر در استان ازجمله فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری با در نظر گرفتن مشکلاتی که بیان شد با برگزاری جلسات و همایش‌ها در سطح استان و منطقه به آسیب‌های این حوزه وسیع که با هویت و گذشته هر کدام از ما گره شده است، بپردازند و نسبت به چاپ کتاب و آثاری که در این حیطه منتشر می‌شود، نگاه ویژه‌ای داشته باشند که اکنون این‌گونه نیست.

در حوزه نشر با مشکلات عدیده‌ای روبرو هستیم که مهم‌ترین آن به نبود حمایت از خرید آثار نویسندگان از سوی متولیان فرهنگی لرستان و نبود تکریم نویسندگان حوزه ادبیات بومی در مناسبت‌های مختلف بر می‌گردد. ادبیات لرستان سرشار از مضامین بکر و نوستالژیک بوده که در همان نگاه اول انسان را به تفکر و اندیشه وامی‌دارد، داشتن بزرگانی چون میرنوروز، ملاپریشان، ترکه میر و… که در برخی زمینه‌ها اشعارشان را هم‌ردیف اشعار شاعران بزرگی چون ناصرخسرو، نظامی و… آمده است، ظرفیتی است که می‌توان از آن در شناسنامه این فرهنگ و تمدن مردم بزرگ لرستان استفاده کرد. فرهنگ و ادبیات بومی ما لرستانی‌ها گنجینه ارزشمندی است که از آبا و اجدادمان به‌جا مانده است، ادبیات لرستان جدا از ادبیات پارسی نیست، اگر چه در مقایسه با استان‌های دیگر از نظر پردازش به مقوله ادبیات بومی از طرف مردم و مسئولان عقب هستیم.

یکی از مصائب ادبیات بومی لرستان و مفاخر آن بی‌توجهی به پاسداشت و تکریم فعالان این حوزه است که سبب دلسردی علاقه‌مندان می‌شود، چرا باید در شهری مثل پل‌دختر که زادگاه عارف بزرگی چون میرنوروز است که در حوزه شعر عرفانی هم ردیف ناصرخسرو از او یاد می‌شود، مسئولین کم‌کاری کرده و فقط به نام‌گذاری کوچه آن‌هم در حاشیه شهر اکتفا کرده‌ که این هود نشان می‌دهد ما به مفاخر فرهنگی خود در حوزه ادبیات بومی بی‌توجه هستیم.

کلام آخر اینکه مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان و حوزه هنری بایستی با برپایی کارگاه‌ها و همایش‌ها ادبیات بومی را بارور کرده، اما نکته‌ی کلیدی که به نظر می‌تواند در این زمینه علاوه بر انتظاراتی که برشمردیم، مهم تلقی ‌شود، مجالی است که متولیان فرهنگی لرستان باید فراهم کنند تا پای منتقدان به عرصه بررسی ادبیات بومی با دیدی انتقادی باز شود و به‌عنوان نمادی از فرهنگ لرستان جدی گرفته شود.